Goed nieuws voor soulliefhebbers. Op 26 februari wordt het programma ‘The Soul of 794’ in ere hersteld bij Radio 794. Vanaf 21.00 uur is het 2 uur lang louter soul wat de klok slaat. Hans Blok (59) en Paul de Pater (35) zijn dit keer de partners in ‘soul crime’.
Noem een willekeurige naam uit de soulwereld en Epenaar Hans Blok geeft je allerlei achtergronden over zijn of haar muzikale carrière. Tal van ‘weetjes’ over familieleden, band- en tijdgenoten passeren de revue. Paul de Pater hoort het met een glimlach aan. Paul speelt diverse instrumenten en maakt al zolang hij zich herinneren kan muziek, eerst vooral digitaal en sinds enige tijd ook als singer songwriter. “Mijn moeder heeft me verteld dat ik op 3-jarige leeftijd ontroerd raakte bij klassieke muziek”, aldus Paul, die een voorkeur heeft voor indiefolk. Vorig jaar kwam daar soul bij, nadat hij in gesprek raakte met Hans Blok, waarover straks meer.
Roots
Eerst terug naar de roots van Hans’ hartstocht voor soul. Hij was 11 of 12 toen hij op zondagen naar Radio Noordzee luisterde. “Ferry Maat met zijn Soulshow, prachtig, ik was meteen verkocht. Mijn eerste passie was Elvis Presley. Die had ook de soul en gospel in zich.” Hans kon niet stoppen met luisteren. Vaak zat hij zelfs ’s nachts aan de radio gekluisterd. “Ik bleef op voor Tony Prince op Radio Luxembourg. Hij draaide undergroundsoul. Met een eigengemaakte antenne moest ik op zolder zien het signaal te ontvangen. Die muziek wilde ik daarna ook zelf hebben.”
Bij Bobo in Epe kocht hij zijn eerste singletje, van Earth, Wind & Fire. Zijn eerste lp was van Ray, Goodman & Brown. “Wat later trok ik naar importzaken in Amsterdam, Utrecht (Kareltje) en Arnhem (Attalos). Ik was vaste klant bij die winkels. De Soulshow was inmiddels naar de donderdag verhuisd, dus ik probeerde zo snel mogelijk wat ik in de uitzending hoorde op plaat te krijgen.” Lachend zegt hij: “Dat kostte me al m’n zakgeld, want de dollar stond hoog in die dagen. Maar ik werd als een ‘heer’ behandeld bij die winkels. In die dagen stonden er nog rijen bij de platenzaken als de nieuwe lp van bijvoorbeeld Earth, Wind & Fire uitkwam. Om die te verkrijgen moest je geluk hebben. Het is regelmatig gebeurd dat mijn naam werd geroepen en ik naar voren mocht komen om de plaat met voorrang in ontvangst te nemen. Daarna ging ik in de bus terug met mijn trofee. Ik wilde vervolgens alles weten van die artiesten.”
Soul ontstond in de jaren ’50 en ’60 uit rhythm and blues en gospelmuziek bij de Afro-Amerikaanse bevolking in het zuiden van de Verenigde Staten. Zoals elke muziekstijl kent ook soul verschillende stromingen, waaronder de Philly Sound en de Motownsound. De soul bracht vele grootheden voort, onder wie Ray Charles, Sam Cooke, Otis Redding, James Brown, Aretha Franklin en Stevie Wonder. Maar ook super bands als The Jackson 5, Earth, Wind & Fire en The Commodores. Halverwege de jaren ’70 leidden de meer dansbare vormen van soul tot het ontstaan van disco. Na 1982 waren de hoogtijdagen van de klassieke soul voorbij. Maar de muziek leeft voort. In de jaren ’90 grepen sommige artiesten terug naar de voorbeelden uit het verleden. De neo-soul of new soul, was een versmelting van moderne R&B en oude soul en ook in sommige stromingen van de house- en dancemuziek is de invloed van soul onmiskenbaar.
Twee legendes uit de soulwereld: Aretha Franklin en Otis Redding.
Niet zomaar een benaming
Wat raakt de mannen zo in deze muziek? “Soul is niet zomaar een benaming”, benadrukt Hans. “Het raakt de ziel. Er zit veel emotie in. De teksten zijn vaak aansprekend. En het orkestrale uit de vroegere soul vind ik eveneens prachtig, misschien wel omdat ik ook van klassieke muziek houd. Het heeft me nooit meer losgelaten. Wist je trouwens dat sommige stromingen binnen de house zijn afgeleid van de soul? Zo is de Deep House uit de New Yorkse undergroundcultuur met zijn snelle beats, zware basssen en synthesizers beïnvloed door soul.”
Door die Deep House kwam Paul in aanraking met de soul. “House en dance hebben vaak samples. Bij Coccolino Deep bijvoorbeeld hoorde ik samples van Bill Withers’ Lovely Day en van Bobby Caldwells What You Won’t Do for Love. Hans liet me de originele soulnummers van die samples horen. Dat vond ik geweldig.”
‘Hans Blok from the Netherlands is leaving the building’
Ferry Maat
In Nederland werd de soul vanaf begin jaren ’70 gepromoot door de Soulshow van Ferry Maat. Hans was er eens te gast om zijn passie voor de muziek te delen met de luisteraars. “Op vakantie kwam ik samen met mijn vrouw Marie-José terecht in de cd-winkel Rio in Baarn. Deze winkel was van Gyon da Silva Solis. We werden vrienden. Gyons hart ligt ook bij de soul. Hij werd later producer van de Soulshow en ik bracht hem daar af en toe een bezoekje. Dit was een heiligdom voor mij. Later mocht ik een keer aanschuiven en vertellen over mijn passie voor Earth, Wind & Fire. Ge-wel-dig was dat!”
Het gesprek komt vervolgens uit bij Jakob Hut. De bekende Epenaar overleed begin vorig jaar in Oostenrijk. “Ik heb veel aan Jakob te danken”, zegt Hans. “Toen Jakob in de Stunt als dj draaide mocht ik soms ‘meedoen’. Ook gingen we samen naar Attalos in Arnhem om platen te kopen. We hadden dan lange gesprekken over muziek. Hij heeft me ook geholpen met jingles voor mijn radioprogramma. Jakob heeft nooit de waardering gekregen die hij verdiende, vind ik. Uit respect voor hem ga ik die jingles opnieuw gebruiken.”
Snotneus
Zijn liefde voor de soulmuziek bracht Hans op allerlei plekken in de wereld. Hij bezocht talloze concerten. Eens was hij in het Franse La Grande-Motte bij een intiem, besloten concert van The Platters. “Ik was 17-18 denk ik en stond vrijwel vooraan. De groep keek steeds naar me, ik werd er haast verlegen van. Na afloop kwamen er vier leden van het gezelschap bij me aan tafel zitten. Ik viel waarschijnlijk op in die tijd door m’n tuinbroek en grote laarzen. Wat moest zo’n snotneus bij een soulconcert, haha.”
Na een uitzending van zijn radioprogramma ontving hij eens een reactie van een Franse radiomaker. Er ontstond een leuk contact en ze spraken af elkaar te ontmoeten bij de platenbeurs in Utrecht. Er was een ‘klik’, die later leidde tot een uitnodiging voor een concert van Shalamar in de Dashake club in Kortrijk. Vooraf had Hans een leuk gesprek over Luther Vandross met een medebezoeker. Daarbij gaf hij ook aan dat hij groot fan was van de toenmalige leadzanger van Shalamar, Howard Hewett. “Man, wat zou ik die graag eens ontmoeten”, verzuchtte Hans. Na afloop van het concert was er een persuurtje. Hans probeerde nog bij Howard Hewett te komen, maar lijfwachten hielden iedereen uit de buurt. De artiesten gingen via een wenteltrap naar de bovenverdieping. De trap werd bewaakt door de man met wie Hans had gesproken. Het bleek een bodyguard te zijn van de band. Even later stapte hij op Hans af. “You may interview the artist”, meldde hij. Boven waren vier tafeltjes en de journalisten mochten steeds 5 minuten praten met een van de bandleden. “Ik mocht aanschuiven bij Carolyn Griffey. Het was een leuk gesprek en ze was verbaasd over de details die ik wist. Voor mij was dat geen kunst, ik ‘eet en drink’ soul. Zo wist ik dat haar vader de oprichter was van het Amerikaanse tv-programma Soul Train en dat haar moeder ook een bekende zangeres was in de soulscene. Na 5 minuten moesten we opstaan, maar ze trok me aan mijn mouw. Ze wilde verder praten. Niet te geloven hè? Maar het werd nog gekker”, vertelt Hans met een brede grijns. “Toen we weggingen klonk er over de luidsprekers: ‘Ladies and gentleman. Hans Blok from the Netherlands is leaving the building’. Ik wist niet hoe ik het had.”
‘Ik was er nog niet klaar mee’
Zo’n 10 jaar geleden begon Hans bij Radio 794 met het programma ‘The Soul of 794’. “De reacties waren positief en dat vond ik leuk. Ik probeer wat te vertellen over de artiesten en hun achtergronden. Soms kreeg ik zelfs reacties uit het buitenland. Door omstandigheden moest ik 2 jaar geleden abrupt stoppen met het programma, maar ik was er nog niet klaar mee en dacht steeds over een vervolg.”
Mogelijk was het bij denken gebleven als hij Paul niet had ontmoet. “Ik wilde het programma graag maken met iemand die hetzelfde gevoel heeft voor soul. Paul werkte in de zorg bij de Klaarbeek. Daar raakten we in gesprek over muziek en al snel ging het over het radioprogramma.”
Paul kreeg wat opnames van het programma mee en ging daarmee terug naar Hans. “Ik wilde dat programma wel met Hans gaan maken. We zaten op een bankje bij de Klaarbeek en de ideeën bleven komen.” Hans: “Toen ik Paul ontmoette werd het serieus. Hij gaf net de boost die ik nodig had.”
Beiden willen ze graag hun passie voor soul delen. Paul volgde een cursus bij Radio 794 en gaat zich bezighouden met de techniek, Hans doet de presentatie. “Je kunt je muziek uitdragen en daardoor hoop je mensen enthousiast te maken, iets te geven waarvan ze kunnen genieten. Daarnaast willen we gewoon een gezellig, sfeervol programma maken”, aldus Paul. “Op 26 februari starten we vanaf 21.00 uur met een 2 uur durende zwoele uitzending”, belooft Hans. “Veel ballads, dus neem een wijntje erbij en ga bij de open haard zitten. Elke laatste dinsdag van de maand hebben we zo’n balladuitzending, maar er is meer. We zullen elke uitzending een Earth, Wind & Fire moment en een ‘Motown- en Phillysoundmoment’ laten horen. Ook kunnen luisteraars rekenen op bijzondere uitvoeringen van bekende nummers. We schenken aandacht aan de laatste nieuwtjes op soulgebied en we zullen soms commercials van oude lp’s laten horen. Behalve soul komt er ook regelmatig funk en fusion voorbij.”
“We hebben er heel veel zin in en gaan er iets moois van maken. Het belooft een mooie reis te worden door het land van de soul”, besluit het bevlogen duo vrijwel in koor.
Tekst: Ton Brands
Foto’s: Gerrit Tenkink en Wikimedia